Je Tai Chi leraar zal je waarschijnlijk leren om 'de mond te sluiten', 'de tong tegen de voorkant van het gehemelte te leggen', 'door de neus te ademen' en de 'aandacht en ademhaling' op je DanTien te richten. Iets in die richting zal hij zeggen. Dat is allemaal niet verkeerd, maar waar vaak geen aandacht aan besteed wordt is: Hoe haal je adem.
Als er al een relatie bestaat tussen niet functionele ademhaling en pijn dat is dat deze: Indien er geen goede buikademhaling is (het middenrif trekt samen) dan nemen de spieren in het bovendeel van de borstkas en de spieren uit de nek deze functie over (borstademhaling). Deze spieren zijn hier niet voor bedoeld. Daarom raken deze spieren op termijn uitgeput en uiteindelijk kunnen ze schade oplopen. Een scala aan negatieve gevolgen is hierdoor mogelijk. 75% van de mensen haalt adem door de borstkas uit te zetten en maakt daardoor gebruik van spieren die daar niet voor zijn bedoeld.
Bij buikademhaling trekt de spier van het middenrif samen. Je kunt heel gemakkelijk zien of je aan buikademhaling doet of niet. Als je inademt en je buik zet uit, dan doe je aan buikademhaling. Gaat daarentegen je borstkas uitzetten en zet je buik niet uit, dan doe je aan borstademhaling.
Waarom is borstademhaling nu zo verkeerd? Ten eerste omdat de spier van het middenrif bedoeld is om adem te halen. Het is een sterke bolvormige spier tussen de ribbenkast en buik die bij samentrekking vlak wordt. De ruimte voor de longen wordt groter waardoor lucht de longen ingezogen wordt. De inwendige ruimte voor de buik wordt kleiner. De buik gaat hierdoor uitzetten. Bij ontspanning van het middenrif zorgt de elasticiteit van de longen ervoor dat de longinhoud kleiner wordt. Uitademen kost daarom helemaal geen moeite en energie. Ten tweede zijn de nekspieren niet bedoeld om het hele gewicht van de ribbenkast op te tillen. De ribben hebben meer gewicht dan je zou verwachten. De nekspieren zijn bedoeld om je hoofd te draaien en op te tillen. In geval van nood, je hebt snel veel zuurstof nodig, kunnen deze spieren ingezet worden om de borstkas op te tillen. Bij borstademhaling worden continu spieren ingezet die bedoeld zijn om in stress situaties het lichaam van extra zuurstof te voorzien. Dag in dag uit, jaar in jaar uit, wordt een gevecht tegen de zwaartekracht gevoerd en het lichaam in een continue staat van stress gehouden. Men kan zich in ieder geval de vraag stellen of dit wel zo goed is.
Deze overbelasting van spieren die daar niet voor bedoeld zijn zorgt, ten minste voor een deel, voor nekklachten, hoofdpijnen, hoge rugpijn en soms oorsuizingen. Een deel van deze spieren heeft dan ook invloed op het gehoor en het evenwichtsgevoel. Opmerkelijk is dat bij het aanleren van een goede buikademhaling een deel van genoemde klachten verminderd of zelfs helemaal verdwijnt.
Het blijft altijd een vraag of klachten de oorzaak vinden in een verkeerde ademhaling of dat klachten versterkt worden door een verkeerde ademhaling. In die zin is het een vicieuze cirkel. Wel bestaat er een duidelijke connectie tussen vermindering van klachten en het op de juiste wijze ademhalen.
Voor de Tai Chi leerling is aandacht voor een goede buikademhaling van wezenlijk belang. Door de neus ademen betekent niet meer dan je mond gesloten houden en je buik het werk te laten doen. Omdat je toch al de aandacht op het DanTien moest richten kan aandacht voor buikademhaling gewoon meegenomen worden. Het spaart energie. Het is goed voor balans en evenwicht. Het is onderdeel van ontspanning.
Een waarschuwing is op zijn plaats: Doordat bij een goede ademhaling energiestromen anders gaan lopen kan een verschuiving plaats vinden in het geest-lichaam evenwicht. Dit kan emotionele gevoelens oproepen en lichamelijke sensaties opwekken. Als je deze gevoelens kunt terug redeneren naar een veranderde ademhaling is dat niet zo erg. Wees wel alert op veranderingen die daar niet mee te maken hebben.
